Jak czytać lektury i je zapamiętywać? Poznaj nasze cenne porady

Czytanie lektur stanowi nieodłączną część procesu kształcenia w zakresie przedmiotu szkolnego, jakim jest język polski. Jednak dla wielu uczennic i uczniów ta czynność okazuje się sporym wyzwaniem. W Twoim przypadku jest podobnie, ale chcesz to zmienić? Nie wiesz, jak zwiększyć tempo czytania i równocześnie uporządkować w głowie skomplikowaną fabułę, utrwalić w pamięci najważniejsze wydarzenia, a przy tym nie zgubić wątku pośród trudnych i długich opisów? Mamy dobrą wiadomość! Wbrew pozorom, istnieją sprawdzone sposoby, które mogą nie tylko ułatwić przyswajanie treści utworu literackiego, ale też sprawić, że książka stanie się bardziej interesująca i przystępna w odbiorze. Już teraz dowiedz się, jak efektywnie czytać lektury – podpowiadamy, na co zwrócić uwagę, żeby wyciągnąć z książek jak najwięcej i potem wykorzystywać tę wiedzę w praktyce!

Jak ułatwić sobie czytanie lektur? 6 sposobów

Zastanawiasz się, jak szybko czytać lektury i jednocześnie trafnie dostrzegać występujące w nich motywy? Nie masz pojęcia, co robić, żeby na długo zapamiętać informacje o bohaterach, miejscu akcji, czy kolejności wydarzeń? Spieszymy z pomocą! Poznaj sześć porad i wypróbuj je w praktyce, a czytanie książek ze zrozumieniem nie będzie już dla Ciebie problemem.

Wskazówka numer jeden – planuj czytanie

Zanim zaczniesz czytać lekturę, poświęć chwilę na pobieżne zapoznanie się z tematem, jaki porusza, a także dowiedz się, kiedy książka została napisana i sprawdź podstawowe informacje o jej autorze. W rezultacie zyskasz ogólny pogląd na dzieło literackie, z jakim masz do czynienia. Następnie opracuj harmonogram i zaplanuj, ile stron lub rozdziałów chcesz przeczytać w ciągu jednego dnia albo tygodnia, aby wyrobić się w wyznaczonym terminie i uniknąć pośpiechu. Znajdź także odpowiednie miejsce do czytania, w którym panują warunki sprzyjające pełnemu skupieniu się na tym zadaniu (dla niektórych uczniów będzie to własny pokój, a dla innych czytelnia w szkolnej bibliotece – wszystko zależy od indywidualnych upodobań).

Wskazówka numer dwa – notuj na bieżąco

Sięgając po lekturę, warto zaopatrzyć się w foliowe zakładki indeksujące oraz samoprzylepne karteczki. Takie małe, kolorowe etykiety niech posłużą na przykład do zaznaczania ważnych cytatów, ponadto można robić na nich zapiski. Są one widoczne nawet wtedy, gdy książka jest zamknięta, dlatego pozwalają w kilka chwil odnaleźć konkretny fragment. Przyjęcie aktywnej postawy, a więc notowanie w trakcie czytania, zwiększa zaangażowanie oraz skłania do przemyśleń. Trzeba tylko stworzyć własny system oznaczeń, który będzie intuicyjny i rzeczywiście ułatwi naukę.

Wskazówka numer trzy – zadawaj sobie pytania

Po każdym rozdziale możesz na moment się zatrzymać, aby przemyśleć treść oraz przeanalizować ją. Zadaj sobie wtedy kilka pytań dotyczących wskazanego fragmentu i odpowiedz na nie w myślach. Dobrym pomysłem jest także opowiedzenie komuś o tym, co właśnie się przeczytało. Wystarczy tylko znaleźć dobrego słuchacza – z rówieśnikami z klasy podziel się osobistymi wrażeniami po lekturze, natomiast rodzeństwu możesz opisać charakterystyczne cechy bohaterów (zarówno tych głównych, jak i drugoplanowych). Ta metoda sprawi, że utrwalisz wiadomości na temat książki, ale też rozwiniesz umiejętności komunikacyjne, co z całą pewnością przyda się podczas egzaminów ustnych.

Wskazówka numer cztery – prowadź lekturownik

Następna propozycja na efektywne czytanie lektur oraz zapamiętywanie ich, to stworzenie lekturownika, czyli specjalnego zeszytu, w którym umieszcza się posegregowane notatki dotyczące przeczytanych książek. Mogą mieć one formę tekstową (dobrze jest pisać długopisami o różnych kolorach oraz stosować wypunktowania i wyliczenia) albo graficzną (np. tabele i mapy myśli). Spersonalizowany lekturownik stanowi skrojoną na miarę własnych potrzeb pomoc dydaktyczną, którą uczniowie samodzielnie wykonują, co mobilizuje ich do czytania kolejnych utworów literackich, przyzwyczaja do systematycznej pracy, uatrakcyjnia sposób uczenia się oraz przynosi wiele satysfakcji.

Wskazówka numer pięć – sięgaj po opracowania książek

Z kolei po uważnym przeczytaniu lektury poleca się skorzystać z potencjału, jaki drzemie w opracowaniach książek. To publikacje, które w skondensowanej formie prezentują kluczowe kwestie dotyczące utworów literackich, a więc między innymi: notka biograficzna, czas powstania, opis fabuły, plan wydarzeń, charakterystyka bohaterów, analiza motywów literackich, znaczenie symboli, czy kontekst kulturowy, historyczny i społeczny. Biorąc pod uwagę wiedzę, jaką zdobyło się w wyniku czytania lektury oraz opracowania, zyskuje się solidne podstawy do wszechstronnej interpretacji książki.

Wskazówka numer sześć – zapoznaj się z adaptacją filmową lub teatralną

Czytanie książek nie zalicza się do Twoich ulubionych zajęć? Wolisz coś obejrzeć? Upewnij się, że powstała filmowa lub teatralna adaptacja lektury, z jaką masz się zapoznać. W ten sposób zyskasz szerszą perspektywę, pogłębisz analizę oraz rozwiniesz umiejętność krytycznego myślenia, oceniając to, co zobaczyłeś i porównując lekturę z filmem lub spektaklem. Pamiętaj bowiem, że reżyser mógł pominąć niektóre wydarzenia, które zostały opisane w książce, czy też w nieco inny sposób ukazać bohaterów, kierując się bardziej własną wizją niż pierwowzorem literackim. Bez dwóch zdań będzie to ciekawe doświadczenie.

Dlaczego warto czytać lektury a nie streszczenia?

Pozytywne skutki czytania książek, będącego treningiem dla mózgu, to na przykład: rozwój słownictwa i kompetencji językowych, pobudzenie wyobraźni, stymulowanie kreatywności, wyćwiczenie zdolności krytycznego myślenia, poprawa pamięci i koncentracji na wykonywaniu konkretnego zadania oraz kształtowanie inteligencji emocjonalnej. Dodatkowo w przypadku czytania lektur szkolnych trzeba wskazać, że są one źródłem wiedzy, która przydaje się nie tylko w trakcie lekcji języka polskiego, kiedy to szczegółowo analizowana jest problematyka danego utworu literackiego, ale też podczas egzaminu ósmoklasisty oraz na maturze.

W związku z tym pojawia się pytanie – czy samo streszczenie wystarczy? Sięgnięcie po skróconą wersję książki to kusząca propozycja, gdy brakuje czasu lub motywacji. Jednak taką publikację należy traktować wyłącznie pomocniczo, jako wsparcie niezbędne w przypadku powtórek materiału, gdy celem jest dokonanie szybkiego przeglądu fabuły, przypomnienie sobie głównych wątków oraz uporządkowanie najważniejszych informacji. Streszczenia niekiedy okazują się przydatne, ale nie dostarczą tak wielu korzyści, jakie daje przeczytanie książki od deski do deski – są uzupełnieniem, a nie substytutem lektur.

SEKCJA FAQ

Jak skutecznie czytać lektury szkolne?

Zaznajomienie się z lekturami może być wyzwaniem, szczególnie gdy uczeń ma do czynienia z dużą liczbą książek i ograniczonym czasem na zapoznanie się z nimi. Należy więc rozpocząć od opracowania dobrego planu (przewidującego na przykład czytanie jednego rozdziału dziennie), a potem trzeba pamiętać o jego konsekwentnej realizacji. Kluczowe znaczenie ma także stworzenie warunków sprzyjających skoncentrowaniu się na tym zadaniu (zwłaszcza unikanie wszelkich rozpraszaczy, takich jak: telefon, czy komputer).

Jak zapamiętać treść lektur szkolnych?

W zapamiętywaniu wiadomości dotyczących lektur pomaga na przykład przygotowanie notatek i map myśli, czy opowiadanie drugiej osobie o tym, co się przeczytało. Po skończeniu książki warto sięgnąć jeszcze po opracowania i streszczenia, aby utrwalić sobie najważniejsze informacje.

Jak zachęcić do czytania lektur?

Nauczyciel może motywować uczniów, przedstawiając ogólne korzyści, jakie wynikają z czytania książek. Często formą zachęty jest przekazanie kilku rozbudzających ciekawość faktów dotyczących fabuły oraz wskazanie na możliwość dopasowania sposobu czytania do indywidualnych upodobań (wersja papierowa lub e-book). Ważnym argumentem jest również informacja, że znajomość lektury przyda się podczas egzaminu ósmoklasisty, czy na maturze.

Dlaczego uczniowie nie lubią czytać lektur?

Dla wielu uczniów czytanie lektur nie jest przyjemnością, tylko przykrym obowiązkiem, który uznają za stratę czasu. Takie zajęcie kojarzy im się z czymś nudnym i pozbawionym sensu, często twierdzą też, że książki, z jakimi muszą się zaznajomić, są napisane niezrozumiałym językiem oraz poruszają tematy, które są im po prostu obce i niezgodne z ich zainteresowaniami. Dodatkowo zniechęca zbyt długa lista lektur szkolnych.